پوستر فیلم سکوت بره ها

پوستر فیلم «سکوت بره ها» برازنده یک شاهکار سینمایی است که صاحب 5 جایزه اسکار و چند ده جایزه معتبر بین المللی دیگر است. تجربه نشان داده است که فیلمسازان کارکشته و صاحب سبک علاوه بر خودِ فیلم، توجه ویژه ای به ساخت پوستر و تریلر آن دارند. فیلم «سکوت بره ها» محصول سال 1994 به کارگردانی جاناتان دمی (Janathan Demme) نیز از این قاعده مستثنی نیست. از چنین فیلمی با مشخصات عالی فیلمنامه، کارگردانی و بازیگری انتظار می رود که پوستری در همان قد و قواره داشته باشد. در زیر به اختصار به چندی از ابعاد این پوستر اشاره می کنم:

1- اولین و ساده ترین لایه پوستر، تصویر پروانه ای است که بر روی دهان جودی فاستر بازیگر نقش اول فیلم «سکوت بره ها» نشسته است. همان طور که از نام این فیلم نیز بر می آید، این تصویر نشانه سکوت قربانیان است. این قربانیان هم می توانند طعمه های قاتل زنجیره ای فیلم بوفالو بیل (Buffalo Bill) باشند و هم خودِ جودی فاستر در نقش کلاریس تنها پلیس دایره جنایی. در طول فیلم تاکید بسیاری بر زن بودن کلاریس می شود و افراد زیادی تلاش می کنند تا او را در مقابل اکثریت مردانه اداره پلیس ساکت کنند.

2- برای رسیدن به دومین سطح از فهم این پوستر باید به محتوای فیلم توجه کرد. داستان فیلم بدین شکل است که قاتل زنجیره ای بوفالو بیل در دهان برخی از مقتولین پیله پروانه قرار می دهد. این پیام مورد توجه پلیس قرار می گیرد و با کلاریس با کمک این سرنخ می تواند نشانه هایی از قاتل پیدا کند.

3- لایه سوم فهم این پوستر توجه به پروانه به عنوان نماد تغییر و رشد است. در طول فیلم شخصیت کلاریس به وضوح رشد می کند و به یک بلوغ نهایی می رسد. این مساله در سکانس اول فیلم نیز نمایان است، جایی که کلاریس با تلاش بسیار در حال تمرین در کنار مردان است و سعی می کند از یک ارتفاع بالا برود. البته مسلم است که دکتر هانیبال در بلوغ او تاثیر به سزایی دارد. همچنین باید توجه کرد که این تصویر یک پروانه عادی نیست بلکه یکی از انواع شاپرک با نام علمی «قوش بید کله مرگ» (Death’s-head hawkmoth) است. این نام به خاطر شباهت خط و خال روی سر آنها با یک جمجمه است.

4– اما لایه چهارم ابعاد دیگری از معنای پوستر را برای ما روشن می کند. اگر بر روی تصویر پروانه کمی دقت کنیم متوجه یک جمجمه بر روی بدن آن می شویم. تصویر زیر به خوبی نشان می دهد که این جمجمه در کجا قرار دارد. اغلب بینندگان می دانند که جمجمه نماد مرگ و ترس از مرگ است. در بسیاری از فیلم های ترسناک یا حتی در واقعیت از این نماد برای نمایش مرگ یا خطر استفاده می شود.

5- اما اگر کمی بیشتر بر روی تصویر زوم کنیم، متوجه می شویم که همین جمجمه نیز تصویر 7 زن عریان در یکی از عکس های سالوادور دالی (نقاش و هنرمند اسپانیایی قرن بیستم) است. این تصویر نمادین که گویا در سال 1951 طراحی و گرفته شده است نشانگر طعمه و شکار بودن همزمان زنان است. بدن عریان زنان در این تصویر احتمالا نشانگر اغواگری جنسی آنان است که سبب می شود در کنار یکدیگر تصویر یک جمجمه مرگ آسا را تشکیل دهد. از طرف دیگر حضور زن در درون یک جمجمه مرگ آسا و سپس تصویرسازی روی یک پروانه به عنوان موجودی زیبا و معصوم احتمالا نشانگر پیچیدگی شخصیتی دکتر هانیبال و همچنین قاتل زنجیره ای است. این شخصیت های عجیب لایه های بسیاری در درون یکدیگر دارند که برخی معصوم و ساده و برخی وحشتناک و خشن هستند. در انتها لازم است که تاکید کنم این تنها بخشی از مفاهیمی است که می توان از این پوستر زیبا استخراج نمود. یکی از ویژگی های آثار هنری آن است که مخاطبین می توانند برداشت های مختلفی از آنها داشته باشند.