اهمیت خواص؛ یا سادگی گله وار مردم (سکانس های سینمایی)
ظاهرا «مردم» واژه مقدسی است که اشاره به گروهی تاثیرگذار و مهم دارد. مردم آزادی می خواهند؛ مردم رفاه می خواهند؛ مردم این یا آن رهبر را می خواهند؛ مردم خفت را نمی پذیرند؛ مردم می جنگند؛ مردم انتخاب می کنند و مردم جان می دهند. خواص و بزرگان جامعه نیز همیشه از این مردم مایه می گذارند، چرا که می دانند بدون حضور این مردم آنها کمترین ارزشی ندارند. اما آیا واقعا مردم این گزینه ها را می خواهند و انتخاب می کنند؟ یا اینکه انتخاب و اقدام مردم تحت تاثیر خواصی است که با تاثیرگذاری روی مردم اراده و عزم آنها را تغییر می دهند. پیکانی را فرض کنید که به سوی آسمان نشانه رفته است. مردم بدنه پیکان و رهبران نوک پیکان هستند. رهبران هستند که به طول زیاد پیکانِ جامعه معنا و جهت می دهند.
در طول تاریخ بارها دیده ایم که مردم تابع رهبران و بزرگان خود بوده اند. هنگامی که هیتلر رهبر آلمان است، مردم از او حمایت می کنند، برای او می جنگند و سربازان خط فکری او هستند، اما هنگامی که هیتلر نابود می شود و موج آزادی و برابری بر مردم غالب می شوند، همه از هیتلر متنفر می شوند و خواهان برابری هستند. هنگامی که در کشوری انقلابی رخ می دهد، مردم از آن حمایت می کنند و مشروعیت انقلابی به نام مردم ثبت می شود و چند صباح بعد هنگامی که طبل رسوایی و فساد در همان انقلاب صدا می کند، همان مردم مدعی مخالفت و سرنگونی همان انقلاب هستند. اگر فرض کنیم مهدِ دموکراسی مدرن کشور آمریکا است، مردم به ریاست جمهوری مردی رای می دهند که باورهای زمخت و کثیفش نسبت به ادیان، نژادها و جنسیت ها برای اغلب مردم جهان شناخته شده است. کدام عقلانیتی مردم را به این انتخاب کشانده است؟ اجازه دهید به عقب تر بازگردیم، هنگامی که کفار بر مکه حکومت می کنند، مردم کافر هستند (منظورم اکثریت مردم است). اما هنگامی که پیامبر (ص) مکه را فتح می کند، مردم فوج فوج ایمان می آورند و سرسپرده دین جدید می شوند. پس این مردمی که از آنها دم می زنیم و به آن افتخار می کنیم کجا آزادانه تصمیم می گیرند؟ آیا اصلا تصمیم مختار و مستقل مردم وجود دارد؟ یا اینکه تصمیم مردم عمیقا تحت تاثیر احساسات و نیازهایی است که کنترل آن در اختیار رهبران و خواص جامعه یا تحت شرایط خاص است.
در این مقاله سعی می کنم برخی از بهترین نمونه های تاریخ سینما در مورد تاثیرگذاری خواص بر روی تصمیم مردم را به شما نشان دهم. در واقع برخی از بهترین سکانس هایی را گلچین کرده ام، که در آن مردم همانند گله ای رام هستند که تحت تاثیر فرمان یا سخنرانی رهبر خود تصمیمی بزرگ می گیرند. این تصمیمات گاهی به قدری بزرگ و حیاتی است که سرنوشت کشور یا تمدنی را به دست می گیرد. در واقع انتخاب های مردم در بیشتر موارد تحت تاثیر تبلیغات، احساسات و باورهای زودگذری است که توسط رهبران و خواص جامعه به آنها تلقین شده است. و صدالبته این مساله لزوما منفی نیست، چرا که ممکن است رهبران خیراندیشی بر جامعه حکومت کنند که تصمیم مردم را به راه صلاح و خیر راهنمایی کنند. ممکن است بگویید سینما روایتی داستانی است که لزوما ریشه در تاریخ ندارد. گرچه با شما موافق هستم، اما عمیقا اعتقاد دارم حداقل در این مورد سینما مساله ای واقعی را به تصویر کشیده است. از سینما لذت می برم دقیقا به خاطر همین ظرایف و نکته هایی که تصویر واقعیت در پرده خیال است.
——————————————————————-
ویدئوی های این مقاله:
1- دیکتاتور بزرگ (خطابه یهودی آرایشگر)
2- ژاندارک (خطابه ژاندارک)
3- شجاع دل (خطابه ویلیام والاس برای مردم اسکاتلند)
4- هر یکشنبه کذایی (خطابه مربی فوتبال آل پاچینو)
5- سریال امام علی (ع) (خطابه یاران امام برای جلب مردم به سوی ایشان)