Cal 1984

پت اوکانر از جمله کارگردانان ایرلندی است که دغدغه کشورش را دارد. برخی از منتقدان معتقدند فیلم «کَل» (Cal) دیدگاهی خنثی نسبت به جریانات سیاسی کشور دارد، چرا که کاتولیک و پروتستان هر دو در این فیلم صدمه می ­بینند و ناامنی مدنی به ضرر تمام جامعه است. اما به نظر می رسد نگاه کارگردان حداقل به گروه IRA چندان مثبت نیست. گرچه شخصیت سکفینگتون (مسئول IRA) به خوبی طراحی شده و ما تا حدودی به او حق می ­دهیم که از کشورش دفاع کند. اما به محض ورود این افراد در زندگی کَل، بیننده احساس انزجار و ناآرامی می ­کند. در واقع به نظر می ­رسد این افراد زندگی طبیعی کَل را از روند اصلی خود منحرف می ­کنند. به هر حال این فیلم (Cal) از لحاظ فرمی از کیفیت نسبتا بالایی برخوردار است. دوربین به خوبی تحت تسلط کارگردان است و زوایای دوربین و میزانسن­ های مناسب به تاثیرگذاری فیلم کمک بسیاری کرده است. طراحی لباس و گریم نیز به خوبی انجام شده است. جلیقه ساده و نسبتا تنگ پدر به همراه گریم او حس فلاکت، سادگی، و ضعف را منتقل می ­کند. یکی از نقاط ضعف فیلم کات­ های بسیار سریعی است که به عنوان فلش بک از خاطره کَل نمایش داده می ­شود. این فلش بک ها اندک اندک طولانی تر می ­شوند تا اینکه بیننده در نهایت متوجه اشتباه کَل در همراهی با یک قتل می ­شود. اما برخی از اولین فلش بک ها به قدری سریع و زمخت است که گویی مشکلی برای فیلم به وجود آمده است. موسیقی سنتی ایرلندی به خوبی داستان را همراهی می ­کند. به علاوه صحنه قتل در ابتدای فیلم از کیفیت بالایی برخوردار نیست و با نمایش کلوزآپ از نشان دادن جزئیات ماجرا خودداری می ­کند.

نقطه عطف فیلم کل (Cal) بازیگران قدرتمند آن است. فیلم حول داستان عاشقانه کل و مارسلا شکل می ­گیرد. با این وجود هر دوی این افراد از چیزی رنج می ­برند. مارسلا در غم از دست ­دادن همسرش و زیر نگاه خانواده همسرش به خاطر مذهبش رنج می ­برد و کل به خاطر عذاب وجدان و درد پدرش تحت فشار است. کل پسری آرام است که به خوبی نقش یک عاشق ناشی را بازی می ­کند. او پسری سخت­ کوش است که احساساتش در زیر چهره بی­ تفاوتش مخفی نمی ­ماند. از سوی دیگر مارسلا چهره ای معصوم و عاشقانه دارد که موجب جذب کَل می ­شود. صحنه­ های عاشقانه این فیلم تحت سلطه فضای سرد فیلم که حاصل جامعه بسته و جنگ زده ایرلند است، به رابطه ای محزون و غمگین تبدیل می ­شود. این رابطه سرد از بیرون و گرم از درون با بازی خوب جان لینچ و هلن میرن به خوبی از آب درآمده است. همچنین باید به بازی قوی مک ­کان در نقش پدر کَل اشاره کرد. خصوصا صحنه­ های مشکلات عصبی او که بسیار تاثیرگذار درآمده است. او در یکی از صحنه­ ها دود سیگار را به نحوی می ­بلعد که گویی می ­خواهد تمام مشکلاتش را با آن حل کند (دقیقه 18). همچنین صحنه پاره شدن مبل در اثر حرکات عصبی انگشتان او بی نظیر است.

این فیلم (Cal) به خوبی توانسته جو بسته و ناراحت کننده ایرلند در دهه هشتاد را در قالب یک داستان عاشقانه و سمبلیک بیان کند. اختلافات مذهبی از سویی جامعه را به مرز خشونت رسانده و از سوی دیگر کل و مارسلا را به یکدیگر نزدیک کرده است. اما در جامعه ای ملتهب و ناآرام نمی ­توان به امور شخصی پرداخت. جامعه می ­طلبد که موضع گیری کنی و هزینه آن را بپردازی. از سوی دیگر زن به عنوان نماد سرزمین و خاک ایرلند، در انتهای فیلم مغبون و زخمی است. او نه تنها همسرش را از دست داده است، بلکه عشق جوان خود را نیز محبوس و گرفتار می ­بیند. در واقع جنگ و اختلاف در نهایت برای ایرلند چیزی جز ناراحتی و خسران به بار نیاورده است. شخصیت­ های فیلم به خوبی پرداخته شده و جایگاه خود را به در داستان اصلی و در کلیت محتوایی به دست آورده اند. پدر کل که پس از به آتش کشیده شدن خانه اش تحت فشار عصبی نابود می ­شود بسیار باورپذیر درآمده است. از سوی دیگر از تاکید زیاد بر روی رابطه کل و پدرش خودداری شده تا داستان از محور اصلی­اش خارج نشود. با این وجود شخصیت­ های فرعی داستان چندان پرداخته و کامل نیستند. خانواده همسر مارسلا بسیار مبهم و سایه وار هستند و ما اطلاعات کمی از آنها داریم. همچنین رابطه مارسلا با خانواده همسرش می ­توانست در بیرون آمدن شخصیت مارسلا کمک کند که از این المان استفاده کمی شده است.

نقاط قوت:

• فیلم نامه
• بازیگران

نقاط ضعف:

• جلوه های ویژه
• تدوین