درباره الی 1387

10 / 8.0

امتیاز
imdb

10 / 5.9

امتیاز
ما

خلاصه فیلم

سپیده و همراهانش دختری به نام اِلی را به سفر شمال می برند. آنها قصد دارند الی را با احمد که به تازگی از آلمان برگشته و قصد ازدواج دارد آشنا کنند. در یک حادثه دلخراش هنگامی که همه مشغول تفریح هستند، آرش پسر کوچک یکی از خانواده های همراه در معرض غرق شدن قرار می گیرد. افراد بومی به کمک آمده و آرش را نجات می دهند. اما خبری از الی نیست. همسفران مطمئن نیستند که الی غرق شده یا به تهران برگشته است. تلاش های غریق نجات ها نیز ثمربخش نیست. در تلاش برای تماس گرفتن با خانواده الی مشخص می شود او نامزد داشته و برای جدا شدن از نامزد قبلی اش به این سفر آمده است. نامزد الی به شمال می آید و پس از فهمیدن ماجرا بسیار ناراحت می شود. در نهایت، پلیس اطلاع می دهد که جسدی از آب گرفته می شود و نامزد الی باید برای تشخیص هویت برود.

گالری تصاویر و ویدئو

1

2

3

4

5

6

7

8

Abar Acts Anger and Disgust (2009) About Elly

Charades (2009) About Elly

How Story Telling is the Little Kid (2009) About Elly

The Openning (2009) About Elly

Turning Point (2009) About Elly

تصاویر

ویدئو ها

نقد فیلم درباره الی

فیلم «درباره الی» (About Elly) درباره قضاوت است. اِلی زن جوانی است که به دعوت مادر یکی از شاگردان در مهدکودک به این سفر آمده تا با مرد جوانی به نام احمد آشنا شود. آشنایی درباره شخصیت او بسیار اندک است و اصغر فرهادی تنها به دادن چند سرنخ مختصر برای منطقی کردن داستان اکتفا می کند. در واقع اصلا شخصیت اِلی اهمیت چندانی در پروژه نهایی فیلم ندارد، چرا که مهم روابط بین زوج های حاضر در مسافرت در مواجهه با مسئله مربوط به الی است. هیچ کس آشنایی چندانی با او ندارد و «درباره الی» چیزی نمی داند، با این وجود همه در موقعیت هایی سعی می کنند او را قضاوت کنند. علاوه بر این، هم سفران همدیگر را نیز به کرات قضاوت می کنند. به عنوان مثال امیر با بازی مانی حقیقی همسرش را چندین بار قضاوت می کند و در مورد یافتن موبایل الی در کیف همسرش این قضاوت به قدری پررنگ است که تبدیل به خشونت می شود. اما نکته ای که فیلم فرهادی را متمایز و احیانا شایان ستایش می کند آن است که این قضاوت ها در بستری طبیعی رخ می دهند. در واقع همسفران الی از طبقه متوسط به بالا هستند و تنها راه برای درک رازِ گم شدن اِلی را ارائه قضاوت ها یا حدس هایی متهورانه می دانند. این حدس ها گاهی راهگشا و گاهی مخرب هستند. گادفری چیشایر معتقد است ساختار فیلم همچون لایه های پیاز برای بیننده باز می شود. یعنی نشانه ای پس از نشانه دیگر می آید و می رود تا در نهایت داستان در لا به لای پیچ و خم قضاوت ها و تصمیم ها شکل بگیرد. شاید به همین خاطر است که انتهای فیلم  «درباره الی» (About Elly) از نگاه بسیاری از بینندگان باز است، چرا که پیدا شدن یا نشدن جسد اِلی هیچ اهمیتی ندارد، آنچه اهمیت دارد رفتار دیگران درباره الی است.

از لحاظ فرمی فرهادی تلاش بسیاری می کند تا فیلم «درباره الی» (About Elly) را در سطح واقع گرایانه نگاه دارد و در عین حال وارد لایه های اخلاقی و وجدانی شخصیت ها شود. استفاده از دوربین روی دست، استفاده حداقلی از موسیقی و جایگزینی آن با صدای دریا، دیالوگ و بازی های غیرتصنعی نشانه هایی از تلاش کارگردان است. همچنین او با گرفتن برخی کادرهای بسته از شخصیت های داستان سعی می کند بیننده را با خود او و افکارش درگیر کند و توجه او را از محیط شلوغ اطراف کم کند (به عنوان مثال یکی از کلیپ های الحاقی را مشاهده کنید). با این وجود سکانس ابتدای فیلم (همانند برخی دیگر از فیلم های فرهادی) نمادین و برجسته است. او نمایی تاریک از داخل یک صندوق صدقات را نشان می دهد که هرکس سکه ای را به داخل آن می اندازد، اما نفر آخر یک حلقه را به داخل ان می اندازد. سپس نور ورودی به صندوق صدقات در نور تونل محو می شود و فیلم آغاز می شود. این سکانس کوتاه در ابتدای فیلم «درباره الی» (About Elly) نقش یک مقدمه چینی یا شاید نتیجه گیری را داشته باشد. اما این نمای خاص و هنری با بقیه ساختار فیلم سنخیت چندانی ندارد. از سوی دیگر فرهادی از ابتدای فیلم تا حدود دقیقه سی و پنج فضای فیلم را آرام و و شاداب نشان می دهد. پس از آن و با وقوع حادثه غرق شدن (که به شکل هنرمندانه و عجیبی از فیلم حذف شدن است) ریتم فیلم تغییر می کند. استفاده از دوربین روی دست بیشتر می شود و هیجان فیلم بالا می رود (این نکته توسط بسیاری از منتقدان از جمله سونیا سرکا اشاره شده است). این هیجان و استرس هم در قالب حرکت های ناگهانی و سریع بازیگران و هم با حرکت های شتاب زده و پر جنب و جوش دوربین به تصویر کشیده می شود. از طرف دیگر داستان نیز وارد فاز تعلیق و استرس می شود. اما متاسفانه این هیجان و تعلیق بیش از یک ساعت به طول می انجامد و بیننده را خسته می کند. مسعود فراستی پا را از این فراتر می گذارد و معتقد است تعلیقی در این فیلم وجود ندارد، بلکه تمام «دلهره و شوک است»، چرا که در تعلیق اصل ماجرا از بیننده مخفی نمی شود، بلکه چگونگی آن مخفی است. در واقع ضربه ای که در دقیقه سی و پنج به بیننده وارد می شود تا انتهای فیلم طنین دارد و صدای موج های دریا دست از سر مخاطب بر نمی دارد. اینکه کارگردانی بتواند نفس بیننده را در سینه حبس کند هنر است؛ اما بهتر است یک اثر هنری با فراز و فرودهای متوالی بیننده را دور و نزدیک کند و مانع از خستگی مخاطب شود.

بازیگران فیلم «درباره الی» (About Elly) اغلب در سینمای ایران شناخته شده و معتبر هستند. کیفیت بازی آنها نیز کم و بیش در حد نام و آوازه آنها است. به طور ویژه می توان به بازی پرهیجان و پر احساس گلشیفته فراهانی اشاره کرد که فراز و فرودهای مناسبی نیز دارد. همچنین مانی حقیقی در شخصیت امیر شخصیتی عصبی و زودجوش را به خوبی ایفا می کند. اما با وجود چنین بازیگران توانمندی شاید بتوان گفت ضعف اصلی در بخش بازیگری دیده می شود که شاید ریشه در شخصیت پردازی های نیمه تمام در فیلمنامه دارد. برخی از شخصیت های اصلی داستان مانند نازی و منوچهر در حد یک حس باقی می مانند و ما تنوع چندانی از بازیگری آنها نمی بینیم. ارتباط آنها تنها در یک سکانس کوتاه داخل ماشین بیشتر توضیح داده می شود، که متاسفانه در این سکانس نیز لایه جدیدی از شخصیت آنها پدیدار نمی شود. لذا بازیگری همچون احمد مهرانفر که هنر خود را در جاهای دیگری به اثبات رسانده است، در فیلم «درباره الی» (About Elly) چیز خاصی برای نشان دادن ندارد. همین طور صابر اَبر که نمی تواند بخش خشونت شخصیت داستانی اش را به خوبی ایفا کند. او در اجرای بهت و تعجب بسیار خوب عمل می کند، اما خشم، کینه، انتقام یا حتی نفرت در بازی او بسیار کمرنگ است. با این وجود هنر فرهادی در گرفتن بازی از شخصیت های فرعی مانند پسربچه بومی است. این پسربچه نگاه کاملا سرد و بزرگ منشانه ای دارد و از دور شاهد سبک زندگی جدید و مدرنی است که همسفران با خود به آنجا می آورند. به عنوان مثال می توان به سکانسی اشاره کرد که همسفران در ابتدای داستان در حال رقص و پایکوبی هستند و پسربچه با نگاهی متعجب ولی در عین حال آرام به لایه دیگری از جامعه که خود در آن حضور ندارد نگاه می کند.

فیلم «درباره الی» (About Elly) به اذعان بسیاری از منتقدان سینمایی فیلمنامه محور است. همان طور که پیش از این اشاره کردیم، داستان به صورت لایه لایه پیش رفته و قضاوت بیننده را نسبت به شخصیت های داستان خصوصا الی مطالبه می کند. اینکه آیا آمدن او به این سفر کار درستی بود؟ آیا باید او را دعوت می کردند؟ آیا او فرار کرده و اگر این کار را کرده چگونه باید او را قضاوت کرد؟ همه اینها سوالاتی اخلاقی است که بیننده با آنها مواجه می شود و مسلما هیچ پاسخ قاطعی برای آنها وجود ندارد. واقعیت این است که سوالات واقعی اخلاقی در زندگی روزمره نیز از همین سنخ هستند. در طول تاریخ شاهد آن بوده ایم که حتی گاهی قتل و جنایت نیز از سوی عاملان آن توجیه اخلاقی داشته و اهداف دیگری را دنبال می کرده است. این نگاه فرهادی به زندگی بسیار ستودنی است[1]. اما از این ایده کلی که عبور کنیم، شخصیت ها اغلب نیمه کاره و مبهم رها شده اند. همچنین داستان فراز و نشیب چشمگیری ندارد و پس از نقطه عطف داستان که ماجرای غرق شدن است، شاهد نوعی رکود هستیم. به بیان دیگر فرهادی مساله ای را طرح می کند و سپس 70 دقیقه درباره آن شرح می دهد، حال آنکه انتظار می رفت، داستان وارد لایه های دیگری شود و به قول برخی از منتقدان به سطح فاجعه می رسید.

[1] برخی از منتقدان مضمون فیلم «درباره الی» (About Elly) را با شرایط گذار جامعه ایران از سنت به مدرنیته یا مقابله دین و دنیای امروز مقایسه کرده اند. در حالی که ما منکر این تعبیر نیستیم و مسلما نشانه هایی برای این مساله در فیلمنامه وجود دارد، اما این سنخ نقدهای سینمایی را نمی پسندیم و معتقدیم بار کردن بیش از حد بر یک فیلم مسیر نقد را به حاشیه می راند.

نقاط قوت:

• فیلمنامه چالشی
• بازیگری

نقاط ضعف:

• کندی و استرس بیش از حد
• شخصیت پردازی نیمه تمام

دیالوگ های ماندگار

• احمد: یه پایان تلخ، بهتر از یه تلخی بی پایانه.
• همه با هم: دم بچه های دانشکده حقوق گرم...

جوایز

نظرات