Breathless 1960

10 / 7.9

امتیاز
imdb

10 / 8.8

امتیاز
ما

خلاصه فیلم

میشل جوان عاشقی است که به راحتی و در کمتر از چند دقیقه دزدی می کند. او در یکی از دزدی های اخیرش پلیسی را به قتل می رساند. میشل به پاریس می آید تا مقداری پول از بدهکارانش بگیرد، معشوقه اش پاتریشیا را بجوید و به همراه او به شهر رم بگریزد ولی در یافتن فردی که بتواند او را به پول برساند با مشکلات بسیاری روبرو می شود. از سوی دیگر پاتریشیا که سودای انتشار مقالاتش در روزنامه را دارد با یکی از ناشران ارتباط برقرار کرده و نسبت به عشقش به میشل تردید دارد. پلیس نیز قدم به قدم دنبال میشل است. در نهایت هنگامی که میشل در آستانه گریز به رم است و دوستانش او را حمایت کرده اند، پاتریشیا او را لو می دهد. میشل که زمان کافی برای گریز یا مبارزه را دارد، از این کار سرباز می زند و توسط پلیس کشته می شود.

گالری تصاویر و ویدئو

1

2

3

4

5

6

7

Breaking the Fourth Wall (1960) Breathless

Background People (1960) Breathless

Jump Cut (1960) Breathless

Look to Stop Looking (1960) Breathless

Final Scene (1960) Breathless

تصاویر

ویدئو ها

نقد فیلم از نفس افتاده

فیلم از نفس افتاده (Breathless) مورد تحسین بسیاری از منتقدین سینما است. این تحسین ها را می توان در دو بخش دسته بندی کرد. بخش اول تاثیراتی است که ساختار فیلم بر روی تاریخ سینما و دیگر فیلمسازان گذاشته است و بخش دوم به ارزش های محتوایی فیلم در قالب نورپردازی، فیلمبرداری، فیلمنامه، بازیگری و دیگر عوامل ساخت می پردازد. ما در اینجا ابتدا به طور خلاصه به بخش اول می پردازیم و در ادامه بخش دوم را بیشتر توضیح می دهیم. بسیاری از منتقدین معتقدند سینمای مدرن با ساخت فیلم از نفس افتاده (Breathless) آغاز می شود و بسیاری همچون راجر ابرت، جاناتان روزنبام (لس آنجلیس تایمز) و کنث توران (شیکاگو ریدر) آن را با صفت «انقلابی» توصیف می کنند. اما چه انقلابی در این فیلم رخ داده است؟ شاید مهمترین ابداع جان لوک گدار در ساخت این فیلم استفاده از تکنیک جامپ کات (Jump Cut) است. پیش از این قاعده فیلمسازی از این قرار بود که در تدوین برش سکانس ها به شکلی صورت می گرفت که بیننده با جهش بصری روبرو نشود. به بیان دیگر بینندگان بین دو سکانس متوالی جریانی روان حس می کردند، حال آنکه در جامپ کات بخشی از محتوای غیرضروری که تنها برای ایجاد این جریان استفاده شده حذف می شود. این تکنیک در سینمای مدرن خصوصا برای ایجاد ضرب آهنگ سریع در فیلم های اکشن استفاده می شود. علاوه بر این میشل نقش اول فیلم از نفس افتاده گاهی مستقیما به دوربین نگاه می کند و بیننده را مخاطب قرار می دهد. این مساله که گاهی با عنوان شکستن دیوار چهارم خوانده می شود، پیش از این بیشتر در فیلم های طنز (چارلی چاپلین) استفاده می شد. نکته دیگری که این فیلم را متمایز می کند، فرآیند ساخت آن است. گدار پیرو دیگر هنرمندان موج نوی سینمای فرانسه، فیلمش را خارج از سیطره استودیوهای مهم صنعتی تهیه کرد. تعداد زیادی از عوامل ساخت و بازیگران برای صرفه جویی در هزینه ها از دوستان و همکاران انتخاب شدند[1]. نورپردازی معمولا طبیعی است، فضاها اغلب ساده و بسته هستند و در نماهای باز بیشتر از لانگ شات استفاده می شود. نکته جالب اینکه دیالوگ ها در ابتدای هر روز توسط خود گدار برای هر بازیگر نوشته و به او داده می شد. در انتهای این متن به تفاوت های داستانی و شخصیت های فیلم از نفس افتاده (Breathless) نیز می پردازیم.

فیلمبرداری از نفس افتاده (Breathless) به عهده رائول کوتار (Raoul Coutard) است. تکنیک او در فیلمبرداری نیز خاص و نوآورانه است. در زمانی که دوربین های سبک هنوز به بازار نیامده بود، او به هر شکل ممکن (از جمله نشستن بر روی صندلی چرخ دار) با بازیگران حرکت می کرد و تصاویر متحرک و پویا از آنها می گرفت. در واقع دوربین کوتار در روایتگری اهمیت به سزایی دارد و فعالانه بین شخصیت های داستان و قاب های آنها گزینش می کند. به طور ویژه باید به سکانس اتاق خواب بین میشل و پارتیشیا اشاره کرد که دوربین در فضایی اندک مدام بین شخصیت ها تحرک دارد و منبع نور را که همان پنجره اتاق است بین آنها تقسیم می کند. حرکت پاتریشیا بین کمد، تخت خواب و پنجره مساله نورپردازی را بسیار دشوار می کند، اما کوتار نه تنها در این سکانس موفق است بلکه در برخی صحنه ها دود سیگار برای میشل و پاتریشیا به شکل هاله ای پدیدار می شود (این نکته توسط راجر ابرت اشاره شده است). صحنه شاهکار فیلم سکانس نهایی است که دوربین از پشت سر به دنبال میشل حرکت می کند و رقص او را در خیابان های پاریس پیش از مرگ به تصور می کشد. کوتار با فیلمبرداری دو اثر مهم گدار («از نفس افتاده» و «تحقیر») و دو اثر مهم از تروفو («به پیانیست شلیک کن» و «جول و جیم») کارنامه خوبی از خود به جای گذاشته است و حتی می توان به او لقب فیلمبردار موج نوی فرانسه را داد.

در بخش بازیگری فیلم از نفس افتاده (Breathless) بهتر است تنها به بازی ژان پل بلموندو (در نقش میشل) و ژان سبرگ (در نقش پاتریشیا) اشاره کرد، چرا که دیگر بازیگران اغلب غیرحرفه ای و از دوستان و آشنایان گدار هستند. بلموندو به خوبی از عهده شخصیت سرد میشل بر می آید و لحن او حاکی از آرامشی عمیق و خونسرد است. همین امر سبب می شود هنگامی که در انتهای فیلم میشل از فرار سرباز می زند، چندان تعجب نمی کنیم. البته نمی توان از این مساله چشم پوشی کرد که عدم حضور صدابردار در صحنه به بازیگران آزادی عمل بیشتری می دهد و تمرکز آنها را از روی ادای کلمات و حفظ دیالوگ ها به سوی بازی و حرکات بدنی معطوف می کند. انتخاب ژان سبرگ برای این فیلم تاحدودی نامناسب به نظر می رسد. چهره و جثه او بیشتر مناسب شخصیتی معصوم و زیبا است که با زیبایی هایش مردان را فریفته خود می کند. دیالوگ هایی در فیلم گفته می شود که نشان می دهد میشل و یا حتی خود پارتیشیا چندان اعتقادی به زیبایی او ندارند و جذابیت او در نگاه منحصر به فردش است. همچنین او دختری مستقل و جاه طلب است که ترس هایش مقتضای زندگی اجتماعی و طبیعی است (گرجه میشل او را به خاطر ترس هایش شماتت می کند). گدار در انتخاب گریم و شخصیت پردازی پارتیشیا سنگ تمام گذاشته است. پاتریشیا موهای پسرانه دارد، لباس های خاص می پوشد و مانند زنان دیگر لباس به تن نمی کند. اما شاید اینها برای پاتریشیا کافی نیست. شاید اگر برای بازی در این نقش زنی با جثه بزرگتر یا صدای بم تر انتخاب می شد، یا کسی که سیگار را عمیق تر می کشید، می توانستیم بیشتر با این شخصیت ارتباط برقرار کنیم.

در بخش فیلمنامه نیز فیلم از نفس افتاده (Breathless) انقلابی و گیرا است. ارجاعات در طول فیلم بسیار زیاد است. بسیاری از اسامی به افراد واقعی یا شخصیت های داستانی گذشته ارجاع می دهند. شخصیت های داستان از نفس افتاده بر خلاف سبک قدیمی سینما بی خیال و آرام هستند و این آرامش به نوعی با انتظارات بیننده در تضاد است. میشل چنان راحت دزدی می کند که انگار هیچ ترسی از جامعه و تهدیدهای آن ندارد. علی رغم اینکه او به مرگ بسیار فکر می کند، اما ترسی از آن ندارد. در سوی مقابل پارتیشیا نیز به نوعی دیگر جسور و مستقل است. این جسارت و استقلال بیشتر ویژگی زن غربی مدرن است تا زنان سنتی اروپایی که در فیلم های قبلی بیشتر سوژه های عاشقانه بودند یا در بدترین حالت معصومیت خود را از دست داده بودند و در پی انتقام بودند. این مساله به قدری اغراق آمیز به تصویر کشیده می شود، که برخی از منتقدین معتقدند منطق رفتارهای میشل و پاتریشیا در مواقع حساس غیرقابل باور است (مثلا چرا میشل از پارتیشیا برای لودادنش عصبانی نشد و فرار نکرد؟). علاوه بر این شخصیت میشل و پاتریشیا جزئیات بصری و فکری دقیقی دارند که آنها را بیش از پیش به بینندگان معرفی می کند. اینکه بیننده در طول فیلم متوجه می شود میشل ازدواج کرده یا پاتریشیا در صورت تحصیل در سوربون توسط خانواده اش پشتیبانی مالی می شود، ساده ترین نکات شخصیت پردازی است که باید رعایت می شد. اما اینکه میشل دهانش را به سبک بازیگران باز می کند، می خندند و اخم می کند، ویژگی منحصر به فرد اوست. اینکه او با انگشتانش لبانش را لمس می کند، به نوعی یادآور عادت همفری بوگارت در بازی با گوشش است. در واقع همفری بوگارت الگوی شخصیت میشل است با این تفاوت که از قالب های کلاسیک سینما بیرون آمده و مدرن شده است. میشل نیز مانند شخصیت های داستانی بوگارت همیشه سیگار می کشد و این عادت را به قدری افراطی می کند که گدار به شکل طنزآلودی در آخرین نفس های میشل نیز تصمیم می گیرد دود سیگار از دهان او بیرون بیاید. قضاوت نهایی ما نسبت به فیلم از نفس افتاده (Breathless) بیشتر معطوف به نوآوری گدار در ساخت و پرداخت این داستان است و این قضاوت چیزی جز تحسین و تقدیر نیست.

[1] به غیر از فرانسوا تروفو که به عنوان یکی از بازیگران فرعی ایفای نقش می کند کلود چپرول (Claude Chabrol) یکی دیگر از نویسندگان نشریه Cashiers du cinema و مبدعان موج نوی فرانسه به عنوان طراح صحنه و مشاور فنی فیلم به گدار کمک می کند.

نقاط قوت:

• کارگردانی
• بازیگری

نقاط ضعف:

• انتخاب بازیگر

دیالوگ های ماندگار

• Michel: Don't use the brakes. Cars are made to go, not to stop!
• Patricia: When the French say a second, they mean five minutes.
• Patricia: Listen. The last sentence is beautiful. "Between grief and nothing, I will take grief". Which would you choose?
  Michel: ...Grief's stupid, l'd choose nothing. It's no better, but grief's a compromise. l want all or nothing.
• Patricia: It's sad to fall asleep. It separates people. Even when you're sleeping together, you're all alone.
• Parvulesco: Two things are important in life: for men, women; for women, money.
• Michel: Lying's stupid. It's like at poker... It's better to tell the truth. The others think you're bluffing, and that's how you win.
• Patricia: I don't know if I'm unhappy because I'm not free, or if I'm not free because I'm unhappy.
• Michel: When we talked, I talked about me, you talked about you, when we should have talked about each other.

جوایز

نظرات